Marian Mazur, Cybernetyka a zarządzanie. MSW, Warszawa 1969.

ROZDZIAŁ DRUGI

SPRZĘŻENIE

2.1. Pojęcie sprzężenia

Teoretycznie każda zmiana zachodząca w jakimkolwiek punkcie przestrzeni powoduje zmiany we wszystkich innych punktach.

Praktycznie wpływ ten jest w wielu punktach znikomo mały i może być pominięty. Dzięki temu, bez szkody dla ścisłości rozważań, można wyodrębnić pewne obiekty i zajmować się ich oddziaływaniem na określone obiekty, z pominięciem pozostałych. W najprostszym przypadku będą wchodzić w grę tylko oddziaływania między dwoma określonymi obiektami.

Oddziaływanie między dwoma obiektami nosi nazwę sprzężenia.

Sprzężenie, w którym jeden obiekt oddziałuje na drugi, jest sprzężeniem prostym.

Na rys. 1 występuje tylko oddziaływanie obiektu B na obiekt C, jest to więc sprzężenie proste.

Sprzężenie, w którym jeden obiekt oddziałuje na drugi, a drugi obiekt oddziałuje na pierwszy, jest sprzężeniem zwrotnym.

Sprzężenie zwrotne składa się więc z dwóch sprzężeń prostych przeciwnie skierowanych.

Na rys. 2 występuje sprzężenie zwrotne między obiektami B i C, gdyż obiekt B oddziałuje na obiekt C, a obiekt C oddziałuje na obiekt B. Jak widać, sprzężenie zwrotne stanowi zamknięty obieg oddziaływań.

Ogólnie można określić sprzężenie proste jako oddziaływanie przyczyny na skutek. Sprzężenie proste staje się sprzężeniem zwrotnym, jeżeli nie tylko przyczyna oddziałuje na skutek, lecz również skutek oddziałuje na przyczynę, sprawiając w ten sposób, że przyczyna — za pośrednictwem skutku — oddziałuje na siebie samą.

Chociaż sprzężenie zwrotne było znane przed pojawieniem się cybernetyki, to jednak dopiero cybernetyka uwydatniła niezmierną doniosłość tego pojęcia okazując, że wszelkiego rodzaju zjawiska są na nim oparte. W szczególności dotyczy to również procesów zarządzania.

Rys.1

© autonom 2003-2017, autonom@o2.pl